DZIEJE RELIGII, FILOZOFII I NAUKI
indeks | antologia religijna | antologia filozoficzna | filozofia nauki
ANTOLOGIA FILOZOFICZNA
wybór tekstów: Antoni Płoszczyniec i Wojciech Sady
starożytni Hellenowie
PRESOKRATYCY
WPROWADZENIE (B.A.G. Fuller)
SOFIŚCI, SOKRATES, CYRENAICY I CYNICY
WPROWADZENIE
Sekstus Empiryk, o Gorgiaszu
PLATON (427-347 p.n.e.)
WPROWADZENIE (B.A.G. Fuller)
Obrona Sokratesa, o Sokratesowej mądrości
Protagoras, fragment o tym, że cnota jest wiedzą
Gorgiasz, rozmowa o sensie filozofowania
Menon, o tym, że poznanie jest przypominaniem sobie
Fajdros, opowieść o upadku dusz
Fedon, dowody na nieśmiertelność duszy, losy duszy po śmierci
Państwo VI o strażnikach i filozofach, o mniemaniu i wiedzy
Państwo VII,
alegoria jaskini
Państwo X,
o kolejnych narodzinach
Uczta, Sokrates z Diotymą o miłości
Teajtet, wątpliwości co do natury wiedzy
Sofista, pojęcia prawdy i fałszu, bytu i niebytu
Timajos, o stworzeniu świata
ARYSTOTELES (384-322 p.n.e.)
WPROWADZENIE (B.A.G. Fuller)
Metafizyka I, o filozofii
Kategorie, rozdz. 4 i 5
Hermeneutyka, rozdz. 1, 2, 4
Analityki wtóre, Ks. I, rozdz. 1-4; Ks. II, rozdz. 8-10 i 19
Fizyka, o miejscu, nieistnieniu próżni i ruchach
O powstawaniu i niszczeniu, o przemianach ciał i roli nieba
Meteorologika, o kometach, deszczach, wiatrach itd.
O duszy, fragmenty
Metafizyka XII, o niebie i Pierwszym Poruszycielu
Etyka nikomachejska II i X, o cnocie i kontemplacji teoretycznej
Polityka, fragmenty Ksiąg I i III
Poetyka, rozdz. 6, 9, 13
EPIKUR (341-270 p.n.e.)
WPROWADZENIE (B.A.G. Fuller)
List do Pytoklesa, fragmenty
List do Herodota, fragmenty
List do Menoikeusa, całość
Główne myśli, całość
STOICY
WPROWADZENIE (B.A.G. Fuller)
z Sekstusa Empiryka o przedstawieniach kataleptycznych
Epiktet, Encheiridion, czyli streszczenie stoickiej etyki
Marek Aureliusz, Rozmyślania, uwagi wybrane
SCEPTYCY
WPROWADZENIE (B.A.G. Fuller)
Sekstus Empiryk, Zarysy pirrońskie, o tropy sceptyczne i sceptyczne wyrażenia
Sekstus Empiryk o Karneadesie
EKLEKTYCZNI FILOZOFOWIE EPOKI WCZESNEGO CESARSTWA
WPROWADZENIE (W. Sady)
PLOTYN (204-270)
WPROWADZENIE (B.A.G. Fuller)
Enneady, I.6. O pięknie
Enneady, I.8. Jakie są i skąd są rzeczy złe?, fragmenty
Enneady, VI.9. O Dobru lub Jednem
filozofowie chrześcijańscy
ORYGENES (184-253)
WPROWADZENIE
O zasadach, fragmenty
św. AUGUSTYN (354-430)
WPROWADZENIE
Wyznania, Księga VII, o własnym nawróceniu
Wyznania, Księga XI, o czasie
Państwo Boże, fragmenty z ksiąg XI-XXII
św. ANZELM (1033-1109)
Proslogion, a w rozdz. 2 ontologiczny dowód na istnienie Boga
św. TOMASZ Z AKWINU (1225-1274)
WPROWADZENIE
O bycie i istocie, Wstęp, rozdz. 1 i 2
Streszczenie teologii, fragmenty z całego tekstu wybrane
Suma contra gentiles, dwa rodzaje prawd o Bogu
Suma teologiczna, Część I, Kwestia 2. O Bogu: czy Bóg jest?
DUNS SZKOT (1266-1308)
OCKHAM (1285-1347)
Suma logiczna, fragmenty o powszechnikach
renesans
Nicolò MACHIAVELLI (1469-1527)
Książę (1513), fragmenty
Tomasso CAMPANELLA (1568-1639)
Państwo Słońca (1602), całość
filozofowie nowożytni XVII i XVIII w.
Francis BACON (1561-1626)
Novum Organum (1620), fragmenty z obu ksiąg
Nowa Atlantyda, opowieść o Domu Salomona
René DESCARTES (1596-1650)
Rozprawa o metodzie (1637), fragmenty ksiąg I-IV
Medytacje o pierwszej filozofii, całość
Thomas HOBBES (1588-1679)
Elementy filozofii, fragmenty
Lewiatan (1651), Rozdz. XIII, XIV i XVII
Blaise PASCAL (1623-1662)
Myśli, fragmenty wybrane, m.in. 451: zakład Pascala
Baruch SPINOZA (1632-1677)
Etyka, Część pierwsza. O Bogu
Traktat polityczny, rozdz. I-V
John LOCKE (1632-1704)
Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego, fragmenty
Drugi traktat o rządzie [w przygotowaniu]
List o tolerancji (1689), fragmenty
Gottfried Wilhelm LEIBNIZ (1646-1716)
Nowe rozważania dotyczące rozumu ludzkiego, Przedmowa
Monadologia, całość
Giambattista VICO (1668-1744)
Nauka nowa, fragmenty
George BERKELEY (1685-1753)
Traktat o zasadach poznania ludzkiego, Cz. 1, §§ 1-36
David HUME (1711-1776)
Naturalna historia religii, Rozdz. 14 i 15
Badania dotyczące rozumu ludzkiego, wybrane fragmenty
Badania dotyczące zasad moralności, Rozdziały I, II, V i Dodatek I
Jean-Jacques ROUSSEAU (1712-1778)
Umowa społeczna (1762), fragmenty
Immanuel KANT (1724-1804)
Krytyka czystego rozumu, Przedmowa do drugiego wydania (1787)
Prolegomena, fragmenty
Uzasadnienie metafizyki moralności, fragmenty
Co to jest Oświecenie? całość
Krytyka czystego rozumu, niepoprawność wszelkich dowodów na istnienie Boga
Krytyka praktycznego rozumu, nieśmiertelność duszy i istnienie Boga jako postulaty praktycznego rozumu
wiek XIX
Johann G. FICHTE (1762-1814)
Pierwsze wprowadznie do Teorii Wiedzy (1797), fragmenty
Podstawy całkowitej Teorii Wiedzy, Cz. I ze skrótami
Friedrich Wilhelm Joseph SCHELLING (1775-1854)
Badania filozoficzne nad istotą ludzkiej wolności (1809), fragmenty
Georg Wilhelm Friedrich HEGEL (1770-1831)
Kto myśli abstrakcyjnie? (1807)
Fenomenologia ducha (1807), fragmenty Przedmowy
Nauka logiki (1812-1816, popr. 1831), Przedmowa
Arthur SCHOPENHAUER (1788-1860)
Świat jako wola i przedstawienie, t. II, Rozdz. 1, 19 i 41.
August COMTE (1798-1857)
Cours de philosophie positive (1830), Istota i znaczenie metody pozytywnej
John Stuart MILL (1806-1873)
Utylitaryzm, fragmenty
O wolności, fragmenty
Soren KIERKEGAARD (1813-1855)
Bojaźń i drżenie, Problemat I
Karl Heinrich MARX (1818-1883)
Przyczynek do krytyki heglowskiej filozofii prawa, Wstęp
Tezy o Feuerbachu, całość
Manifest komunistyczny, ze skrótami (1848)
Przyczynek do krytyki ekonomii politycznej, z Przedmowy
Kapitał (1867), Fetyszyzm towarowy i jego tajemnica
Franz BRENTANO (1838-1917)
Charles Sanders PEIRCE (1839-1914)
Jak uczynić nasze myśli jasnymi? (1878), całość
Czym jest pragmatyzm? (1905), fragmenty
William JAMES (1842-1910)
Pojęcia filozoficzne a praktyczne wyniki (1898), całość
Pojęcie świadomości (1905), całość
Friedrich NIETZSCHE (1844-1900)
Jutrzenka (1881), fragment
Wiedza radosna (1882),
fragmenty
Tako rzecze Zaratustra, fragmenty
Poza dobrem i złem (1886),
uwaga o
życiu i woli mocy
Zmierzch bożyszcz (1888), o błędach filozofii
Antychryst (1888),
uwaga o życiu i woli mocy
Gottlob FREGE (1848-1925)
Sens i znaczenie, całość (1892)
lata 1900-1950
Henri BERGSON (1858-1941)
Ewolucja twórcza (1907), fragmenty
John DEWEY (1859-1952)
Edmund HUSSERL (1859-1938)
Kryzys nauki europejskiej a transcendentalna fenomenologia (1935), fragmenty
Alfred North WHITEHEAD (1861-1947)
Bertrand RUSSELL(1872-1970)
Co czci wolny człowiek? (1903), całość
Denotowanie (1905), całość
Problemy filozofii
(1912),
rozdziały o powszechnikach
Drogi do wolności: socjalizm, anarchizm i
syndykalizm (1918),
rozdział VIII
Dlaczego nie jestem chrześcijaninem (1927), całość
George Edward MOORE (1873-1958)
Principia ethica (1903), zob. też fragmenty rozdziału I
Co to jest filozofia? w: Z głównych zagadnień filozofii (1910-11, publ. 1953)
Obrona Zdrowego Rozsądku (1925), całość (w opracowaniu)
Dowód na istnienie świata zewnętrznego (1939), całość (w opracowaniu)
Ludwig WITTGENSTEIN (1889-1951)
WPROWADZENIE do Traktatu logiczno-filozoficznego
Tractatus logico-philosophicus (1922), fragmenty z całości
Tractatus logico-philosophicus (1922), fragmenty o sensie życia
Wykład o etyce, całość
WPROWADZENIE do Dociekań filozoficznych
Dociekania filozoficzne (1953), uwagi programowe 109-133
Wykłady o wierze, całość
O pewności, całość
Martin HEIDEGGER (1889-1976)
Czym jest metafizyka? (1929), całość
Czym jest metafizyka? Wprowadzenie, całość
Czas światoobrazu (1938/1950), całość
Rudolf CARNAP (1891-1970)
Filozofia i składnia logiczna (1936), fragmenty
po 1950
budowanie internetowej antologii tekstów opublikowanych po II wojnie światowej byłoby zbyt daleko idącym pogwałceniem praw autorskich, wymieniam więc tylko najważniejszych myślicieli tego okresu:
Hans-Georg GADAMER (1900-2002)
Gilbert RYLE (1900-1976)
Dylematy (1954), fragmenty
Teoria znaczenia (1957), całość
Karl R. POPPER (1902-1994)
Theodor W. ADORNO (1903-1969)
Jean-Paul SARTRE (1905-1980)
Egzystencjalizm jest humanizmem (1945), fragmenty
Hannah ARENDT (1906-1975)
Emmanuel LEVINAS (1906-1995)
Maurice MERLEAU-PONTY (1908-1961)
Willard Van Orman QUINE (1908-2000)
O tym, co istnieje (1948), fragmenty
John Langshaw AUSTIN (1911-1960)
"Jestem niewinny" (1957), całość
Paul RICOEUR (1913-2005)
Donald DAVIDSON (1917-1003)
Peter F. STRAWSON (1919-2006)
O odnoszeniu się użycia wyrażeń do przedmiotów (1950), całość
John RAWLS (1921-2002)
Gilles DELEUZE (1925-1995)
Michel FOUCAULT (1926-1984)
Jürgen HABERMAS (ur. 1929)
Jacques DERRIDA (1930-2004)
Richard RORTY (1931-2007)