DZIEJE RELIGII, FILOZOFII I NAUKI
indeks | antologia religijna | antologia filozoficzna | filozofia nauki
naukowy obraz świata u zarania III tysiąclecia
wykład 01: o czasie, czyli o tym, co mierzymy zegarem; o przestrzeni: geometria euklidesowa i geometrie nieeuklidesowe
wykład 02: tym razem o szczególnej teorii względności: o jej powstaniu i tym, co mówi ona o przestrzeni i czasie
wykład 03: było dotąd o czasoprzestrzeni wg szczególnej teorii względności, tym razem jest o ciałach i o promieniowaniu, które czasoprzestrzeń wypełniają, a zwłaszcza o związku energii, masy i pędu
wykład 04: o atomach i ich składnikach: elektronach, protonach i neutronach; o widmach pierwiastków, widmie promieniowania ciał czarnych i pojawieniu się pierwszego wzoru kwantowego
wykład 05: dualizm korpuskularno-falowy: (1) światło czasem zachowuje się tak, jakby było falą, ale czasem tak, jakby było strumieniem cząstek (fotonów), (2) elektrony (i inne ciała) czasem zachowują się tak, jakby były cząsteczkami, a czasem tak, jakby były falami
wykład 06: o funkcji falowej jako mierze prawdopodobieństwa (kopenhaska interpretacja mechaniki kwantowej) i wątpliwościach z tym związanych; znów o szczególnej teorii względności: jak jej użyć w przypadku układów nieinercjalnych?
wykład 07: bardzo elementarne wprowadzenie do ogólnej teorii względności
wykład 08: podstawy fizyki: podsumowanie (mechanika klasyczna, szczególna i ogólna teoria względności, mechanika kwantowa, zasady zachowania); uwagi o widmach pierwiastków, o efekcie Dopplera i pierwszych (1912) obserwacjach świadczących (?) o oddalaniu się mgławic
wykład 09: o Wielkim Wybuchu i ewolucji Wszechświata; o elektronach, protonach i neutronach, a także o tym, co z nich pierwotnie było zbudowane (wodór, hel i lit)
wykład 10: o cząstkach elementarnych (i kwarkach), o powstaniu gwiazd, a wreszcie początek opowieści o syntezie jądrowej
wykład 11: o syntezie jądrowej we wnętrzach gwiazd i powstałych w jej wyniku pierwiastkach chemicznych
wykład 12: o czasowych i przestrzennych rozmiarach wszechświata, o liczbie gwiazd i galaktyk, a na koniec garść uwag o ciemnej materii i energii
wykład 13: o powstaniu i budowie Układu Słonecznego, a zwłaszcza Ziemi
wykład 14: o skorupie ziemskiej, o atmosferze i temperaturach panujących na Ziemi, a wreszcie początek opowieści o powstaniu życia
wykład 15: z czego zrobione są organizmy żywe; kiedy pojawiło się życie na Ziemi i skąd o tym wiemy?
wykład 16: domysły na temat powstania życia (Stwórca, panspermia, eksperyment Millera, kominy hydrotermalne)
wykład 17: ewolucja życia: bakterie, archeony, pojawienie się bakterii wyposażonych w chlorofil i w nitrogenazę, a także bakterii cudzożywnych (i biologicznego obiegu dwutlenku węgla), a wreszcie komórek eukariotycznych
wykład 18: jak powstały organizmy eukariotyczne, a z nich grzyby, rośliny, protisty i zwierzęta; jak powstała azotowo-tlenowa atmosfera i jak ochroniła Ziemię przed zabójczym dla życia białkowego promieniowaniem ultrafioletowym
wykład 19: powstanie zwierząt dwubocznie symetrycznych, eksplozja kambryjska, rośliny pojawiają się na lądach
wykład 20: drzewo ewolucyjne; pierwsze zwierzęta na lądach: stawonogi, potem płazy; owodniowce, a z nich gady (żółwie, węże i jaszczurki, krokodyle i dinozaury) i ssaki; rozwój mózgów, ssaki zyskują nową korę mózgową; wielkie wymieranie permskie 251 mln lat temu, a po nim lądy opanowują dinozaury; wielkie wymieranie kredowe 66 mln lat temu zabija dinozaury (z wyjątkiem ptaków) i daje szanse ssakom
wykład 21: po wielkim wymieraniu kredowym 66 milionów lat temu swoją szansę dostają ssaki - wyposażone w nową korę mózgową (neokorteks); może już wtedy na drzewach żyją naczelne; niektóre naczelne,mające coraz większe mózgi, jakieś 25 milionów lat temu częściowo lub całkiem schodzą z drzew, a z niektórych powstają człowiekowate (hominidy): przodkowie orangutanów, goryli szympansów i homo erectus; homo erectus, który pojawił się 2 miliony lat temu, wytwarza narzędzia i zaczyna używać ognia, a nabyte umiejętności przekazuje kolejnym pokoleniom
wykład 22: od homo erectus do homo sapiens i jeszcze trochę dalej.